Genetyczne predyspozycje do choroby Alzheimera i miażdżycy - genotypowanie ApoE
Apolipoproteina E (ApoE) należąca do rodziny apolipoprotein (A-E) jest produkowana w wątrobie i mózgu. Jej głównym zadaniem jest udział w metabolizmie lipidów (transportuje lipidy z miejsca ich powstawania do tkanek gdzie są magazynowane lub wydalane z organizmu). Odpowiada m.in. za eliminację cholesterolu z krwi i przeciwdziałanie miażdżycy.
Test pozwala na określenie formy genu ApoE odpowiedzialnej za predyspozycje genetyczne do występowania choroby Alzheimera i chorób miażdżycowych.
Gen ApoE występuje w trzech różnych izoformach - e2, e3 i e4 - izoforma e3 występuje najczęściej, w populacji ogólnej z częstością 60%. Izoformy różnią się między sobą położeniem argininy i cysteiny w pozycjach 112 i 158.
Każdy człowiek posiada parę genów ApoE, które stanowią kombinację tych 3 izoform.
Genotyp ApoE e3/e3 - prawidłowy, występuje najczęściej w populacji.
Genotyp ApoE e4/e4 i e4/e3 – zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy i choroby Alzheimera, wyst. u 25% populacji. Osoby o tym genotypie mają podwyższoną skłonność do wzrostu stężenia cholesterolu LDL i trójglicerydów TG we krwi.
Ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera wzrasta dwu - trzykrotnie w układzie heterozygotycznym (e4/e3 lub e4/e2), a pięć - dziesięć razy w układzie homozygotycznym (e4/e4) w porównaniu do całej populacji.
Uważa się, że w przeciwieństwie do e4, izoforma e2 posiada działanie ochronne i może opóźniać wiek zachorowania, podczas gdy izoforma e3 nie ma wpływu na ryzyko zachorowania.
Odziedziczenie określonej formy polimorficznego genu dla ApoE (e4), nie wystarcza do rozwoju choroby, ale jest czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania.
Choroba Alzheimera charakteryzuje się trudnym do zauważenia początkiem, natomiast wiedza o posiadanych predyspozycjach może znacznie ułatwić rozpoznanie choroby we wczesnej fazie, a tym samym umożliwić właściwą opiekę nad chorym oraz odpowiednio wczesne włączenie leków opóźniających rozwój choroby, czy łagodzących zaburzenia zachowania.
Genotyp ApoE e2/e2 – Osoby o tym genotypie mają zwykle niższe stężenie cholesterolu LDL lecz wyższe stężenie trójglicerydów. Genotyp e2 stanowi predyspozycję do rozwoju hiperlipoproteinemii typu III oraz chorób sercowo-naczyniowych co związane jest z wolniejszym usuwaniem tłuszczy przyjmowanych z pokarmem.
Â
KTO POWINIEN WYKONAĆ BADANIE:
- osoby z objawami postępującej demencji (tj. obniżenie sprawności intelektualnej, utrata pamięci, zmiany zachowań)
- osoby ze znacznie podwyższonym stężeniem cholesterolu i trójglicerydów we krwi mimo modyfikacji diety i zwiększonej aktywności fizycznej
- osoby będące w grupie ryzyka wczesnej choroby sercowo-naczyniowej, u których zachodzi podejrzenie hiperlipoproteinemii typu III
GENMEDIC Poradnia Genetyczna ul. Chęcińska 40a, 25-020 Kielce,